انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه

انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه شامل چه موانعی می‌باشد؟ در هر اقتصاد عمده‌ای از منابع و نیازهای خود از روش واردات و صادرات تامین می‌شود و قانون از نظر حقوقی تمامی جوانب را سنجیده و قوانینی را متناسب با فرهنگ کشور خود وضع نموده است.

در مقاله پیش رو قصد داریم موانع حقوقی صادرات را شناسایی کنیم و راهکارهای توسعه را نیز شرح دهیم تا بدانید در زمان بروز هر مانع و بحران در سیستم erp و منابع خود چگونه گام بردارید، اگر قصد یادگیری قوانین گمرکی، بیمه، ارزی و تعزیرات را دارید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

صادرات چیست؟

گفتیم که در این مقاله می‌خواهیم با انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه آشنا شوید؛ پس ابتدا بهتر است که مفهوم و کلیت صادرات را درک کنید تا موانع برایتان قابل درک و قابل حل باشد. در مفهوم بازرگانی بین المللی، صادرات به معنای فروختن کالا و خدماتی است که در کشور تولید شده است.

به عبارت ساده‌تر کالا و خدماتی که در یک کشور تولید می‌شوند و به کشور دیگر فروخته و صادر می‌شوند را فرآیند صادرات می‌گویند.

اهمیت و مزایای صادرات

زمانی که یک کشور حاضر می‌شود کالاهای تولید شده خود را به کشور دیگر بفروشد، طبیعتاً این صادرات برای آن دارای مزایا و منفعت‌هایی است. به نظر شما صادرات چه اهمیت و مزایایی برای کشورها دارد؟ صادرات در جنبه‌های مختلف اثرگذار است که هر کدام وجه مثبتی دارد، بخش های مزیت صادرات را در تصویر زیر شرح داده‌ایم.

اکنون که با مزایای صادرات آشنا شدیم، بهتر است که هر یک را بیشتر بشناسیم:

• • مزایای مالکیت: همانطور که از نام آن مشخص است؛ مزایای مالکیت به تجربه بین‌المللی، دارایی‌های شرکت و توانایی تولید محصولات ارزان و متنوع اثر می‌گذارد.
  • مزایای موقعیت: اگر بخواهیم این مزیت را به صورت خلاصه توضیح دهیم باید بگوییم که موقعیت شرکت بهتر می‌شود، اما به صورت علمی مزیت موقعیتی صادرات ترکیبی از هزینه‌ها، ریسک سرمایه گذاری و پتانسیل بازار است.
  • مزایای بین الملل سازی: به معنای حفظ شایستگی اصلی شرکت و اتصال در زنجیره ارزش است.
  • مزایای کلی صادرات: مزایای کلی صادرات تاثیر آن در اقتصاد و جلوگیری از هزینه های ایجاد عملیات تولید در کشور می‌باشد.

موانع حقوقی صادرات به چه معناست؟

اقتصاد هر کشوری وابسته به زمانبندی تولید و صادرات و وارداتی است که انجام می‌شود و پتانسیل بازار کشورها را به نمایش می‌گذارد، بخش صادرات از جنبه‌های مختلفی تاثیر می‌پذیرد که در هر یک سیاست‌های متفاوتی اتخاذ شده است و هر یک چالش‌های حقوقی فراوانی را در مسیر توسعه صادرات و واردات به وجود می‌آورند.

مشکلات و موانع صادرات در ایران

اقتصاد ایران نیز وابسته به همین صادرات و واردات‌ها می‌باشد که باید توسط سیستم hrm به درستی انجام شود؛ اما همانطور که گفتیم در مسیر توسعه صادرات چالش ها و موانع فراوانی وجود دارد که انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه در ایران را در تصویر زیر نام برده‌ایم.

۷ مورد که در تصویر فوق نام بردیم، انواع مشکلات صادرات و واردات در ایران می‌باشد که قصد داریم در ادامه با توضیح انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه به شما مسیر درست صادرات را نشان دهیم. ناگفته نماند که مقابله با این چالش‌ها شما را در مسیر درست تجارت قرار می‌دهد.

قوانین تجارتی و گمرکی

اولین مانع از انواع موانع حقوقی صادرات مربوط به قوانین تجارتی و گمرکی است. قوانین تجارتی مهم‌ترین عامل بازدارنده صادرات است که تاثیری اساسی و ضروری در صادرات و برنامه‌ها و نرم افزار بازرگانی کشورها دارد که خسارات جبران ناپذیری را نیز به همراه دارد.

مورد دیگر قوانین گمرکی است، احتمالاً اگر شرکت صادرات و واردات داشته باشید، سروکارتان با گمرک و مشکلات آن افتاده است؛ مشکلات و موانع دریافت و پرداخت در گمرک شامل موارد زیر می‌باشد:

• • تنش میان صادر کنندگان و سیستم گمرک
  • عدم ثبات مقررات گمرکی
  • ناهماهنگی ساعات کار در گمرک و بنادر طولانی شدن مراحل آزمایشگاه
  • افزایش هزینه‌ها به دلیل عدم قبول گواهی مبدا و گواهی گرفته شده از واردکننده

مقررات بیمه و ارزی

مانع دیگری که قرار است از انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه مورد بررسی قرار دهیم، مقررات بیمه و ارزی است. به دلیل تورم بالای ایران و نوسانات قیمت ارز و طولانی شدن تشریفات اداری مشکلات ارزی در معاملات به وجود می‌آید.

به همین دلیل برای حفظ قدرت رقابت و چانه زنی صادر کنندگان در بازارهای هدف، دولت باید در پایان هر سال مالی نرخ ارز را متناسب با مابه التفاوت نرخ تورم داخلی و بین المللی افزایش دهد.

مانع دیگر مقررات بیمه است، بیمه کردن کالاها برای تجار و صادرکنندگان ایرانی مشکلاتی را به همراه دارد؛ در این خصوص در تبصره ماده 35 قانون بیمه بیان شده است که انتقال سهام موسسات بیمه ایرانی به دولت‌های خارجی یا انتقال بیش از 49 درصد سهام آن‌ها و اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی ممنوع می‌باشد.

همچنین اطمینان نکردن تجار خارجی به بیمه ایران، یکی دیگر از موانع این مبحث است. اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند با نرم افزار مدیریت سهام، سهام خود را مدیریت کنند.

قوانین و مقررات مالیاتی و تجارت

سومین مانع از انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه که برای صادرکنندگان پیش می‌آید، قوانین و مقررات مالیاتی و تجارت است که باید با انواع نرخ های مالیات در صنایع مختلف ایران آشنا باشید.

با خبر هستید که مالیات هر ساله در حال آپدیت و به روز رسانی می‌باشد، به همین دلیل تصویب تعرفه‌های مالیاتی برای صادرکنندگان و تعرفه‌های مالیاتی سنگین، برای واردات کالاهای خارجی مانع جدی و تاثیرگذار واردات و صادرات است.

طبق بخشنامه‌های سال گذشته تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی باید در سامانه مودیان ثبت نام نموده و از طریق سامانه و یا نرم افزار مودیان مودیان، فاکتورهای الکترونیکی خود را ارسال نمایند؛ در غیر این صورت جریمه خواهند شد.

قوانین مقررات حمل و نقل

قوانین و مقررات حمل و نقل از دیگر موانع حقوقی صادرات در ایران می‌باشد. به خوبی می‌دانید حمل و نقل هوایی در ایران جایگاهی ندارد و به همین دلیل صادر یا وارد کردن کالاهایی که تاریخ انقضای کوتاهی دارند، کاهش می‌یابد و حمل و نقل دریایی نیز با مشکلات کشتی‌ها روبرو است.

قوانین تعزیرات حکومتی

مورد دیگری که از انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه باید آشنا شوید، قوانین تعزیرات حکومتی است. قیمت گذاری اجناس و قوانین تعزیرات تاثیر مخربی بر صادرات کالاها دارد و آن به این خاطر است که ارزانی کاذب به کشاورز و دامدار ضرر بسیاری می‌رساند.

عدم الحاق به سازمان تجارت جهانی WTO

عدم الحاق به سازمان تجارت جهانی WTO از دیگر موانعی است که در مسیر صادرات به وجود می‌آید. سازمان تجارت جهانی چگونه سازمانی می‌باشد؟ سازمان تجارت جهانی (World Trade Organization) به شکل مخفف WTO می‌باشد.

این سازمان یک سازمان بین‌المللی است که قوانین و مقررات تجارت بین‌المللی را تنظیم و تصویب می‌نماید؛ اگر اختلافی بین اعضا پیش آید، این سازمان باید حل و فصل کند.

موانعی که در این مورد می‌توانیم اشاره کنیم، یکی اصل 44 است که در مورد لزوم دولتی بودن صنایع بزرگ و مادر، بازرگانی خارجی، بانکداری، بیمه، راه آهن، کشتیرانی است و دیگری اصل 81 قانون اساسی است که به موجب این اصل، دادن امتیاز تشکیل شرکت‌ها و موسسات در امور تجاری و صنعتی و کشاورزی و معادن به خارجیان مطلقا ممنوع است.

مقررات مالکیت معنوی

آخرین مانعی که قرار است از انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه توضیح دهیم؛ مقررات مالکیت معنوی می‌باشد.

در این خصوص قانون ثبت علائم و اختراعات مصوب 1310 و آیین نامه مصوب 1337 با مفاد کنوانسیون پاریس 1958 انطباق دارد، ولی اصلاحیه استکلهم 1967 هنوز مورد پذیرش ایران قرار نگرفته که ایران باید حقوق مالکیت و کپی رایت را بپذیرد.

چالش‌های موجود در صادرات غیر نفتی

یکی از صادراتی که انجام می‌شود، صادرات غیرنفتی می‌باشد؛ صادرات غیر نفتی به صادرات محصولات پتروشیمی و سایر کالاها اشاره دارد.

کالاهایی که در صادرات غیر نفتی به شمار می‌آیند؛ پروپان مایع شده، پلی اتیلن، سنگ آهن و کنستانتره‌های آن، متانول، پسته، زعفران، آلومینیوم و خودرو است. چالش‌ها و موانعی که این صادرات‌ها با آن مواجه هستند را در تصویر زیر توضیح داده‌ایم.

راهکارهای توسعه صادرات محصولات غیرنفتی

در قسمت قبلی در مورد چالش‌ها و موانع صادرات غیر نفتی شرح دادیم و اکنون قصد داریم در خصوص توسعه صادرات محصولات غیرنفتی راهکارهایی را ارائه دهیم، راهکارهای توسعه صادرات غیر نفتی شامل ۸ مورد زیر می‌باشد:

1. 1. حذف قوانین زائد
   2. توسعه روابط با همسایگان
   3. شناسایی بازارهای صادراتی
   4. توسعه لجستیک و مدیریت زنجیره تامین
   5. بهره‌مندی از ظرفیت مناطق آزاد
   6. بازنگری قانون تجارت
   7. بهبود فضای کسب و کار
   8. بازنگری در پیمان سپاری ارزی

راهکارهای رونق صادرات در صنایع کوچک و متوسط

روزنامه اعتبار در خصوص توسعه صادرات صنایع کوچک و متوسط اینگونه شرح داده است که صنایع کوچک با ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد جهانی تاثیرگذارند.

به علاوه شدت یافتن رقابت جهانی، افزایش بی‌اطمینانی و تقاضای فزاینده برای محصولات متنوع باعث شده که اقبال به این صنایع بیشتر شود، راهکارهایی که می‌تواند موجب رونق صنایع کوچک شود را در جدول زیر نام برده‌ایم:

ردیف	راهکارهای رونق صادرات صنایع کوچک و متوسط
1	عارضه یابی و بهبود بهره وری صنایع کوچک
2	هدایت سرمایه گذاری ها در حوزه مناطق کوچک
3	حمایت و پشتیبانی از استقرار شرکت های دانش بنیان
4	مجتمع ها و مراکز خدمات فناوری کسب و کار
5	مدیریت و راهبری شهرک‌های فناوری

تقویت بازارهای صادراتی

تا اینجای مقاله با انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه آشنا شدیم و همچنین دانستیم که چالش‌های صادرات غیر نفتی چیست و اکنون می‌خواهیم در خصوص تقویت بازارهای صادراتی سخن بگوییم.

صادرات از دو بخش عرضه و تقاضا تشکیل می‌شود؛ بنابراین برای آن‌که بازارهای صادراتی تقویت شود؛ باید در قدم اول هر دو بخش را به خوبی شناسایی کنیم و لوازم و ابزار آن‌ها را کشف کنیم.

بخش عرضه از اهمیت بیشتری نسبت به بخش تقاضا برخوردار است؛ زیرا باید کالاهای عرضه شده به گونه‌ای تولید شود که قابل معامله باشد.

الزام صادرات

همانطور که قوانین واردات برای صنایع تولیدی وجود دارد، در قانون صادرات و واردات ماده‌هایی تصویب شده‌اند که الزامات صادرات را توضیح می‌دهند؛ به دلیل زیاد بودن ماده‌ها، شرح تمامی آن‌ها در این مقاله امکان‌پذیر نیست.

در ماده 24 این قانون ذکر شده است که کالاهایی که برای صادرات آن‌ها قبل از صدور ارز خارجی به بانک معرفی می‌گردد، همچنین کالاهایی که در مقابل اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت طبق ضوابطی که در آیین‌نامه اجرایی خواهد آمد صادر می‌شود مشمول دو درصد تخفیف در پیمان ارزی خواهند بود.

راهکارهای پیشنهادی

برای توسعه صادرات راهکارهایی وجود دارد که تمامی آن‌ها را در تصویر زیر شرح داده‌ایم.

مشکلات و موانع صادرات کالا یا خدمات دانش بنیان

به خوبی می‌دانیم که در چند ساله اخیر شرکت‌های دانش بنیان بخش مهمی از اقتصاد ایران به شمار می‌آیند و همچنین در مسیر توسعه و رشد اقتصادی نقش بسزایی دارند، پیش از آن که از موانع و مشکلات شرکت‌های دانش بنیان بگوییم بگذارید یک تعریف کلی برای کسانی که با این شرکت‌ها آشنا نیستند ارائه دهیم.

شرکت دانش بنیان شرکت و موسسه خصوصی و یا تعاونی است که هدف از تاسیس و راه‌اندازی آن هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و کاربرد نوآوری و تجاری‌سازی نتایج حاصل از تحقیق و توسعه می‌باشد. مشکلات و موانع صادرات کالا و خدمات دانش بنیان شامل 4 مورد زیر است:

1. 1. مشکلات تعرفه واردات محصولات مشابه
   2. مشکلات تامین ارز
   3. مشکلات توزیع مواد اولیه
   4. مشکلات تقاضا

راهکارهای رونق و توسعه صادرات کالا و یا خدمات دانش ‌بنیان

با مشکلات و موانع شرکت‌های دانش بنیان آشنا شدیم، اگر بخواهیم راهکارهایی را ارائه دهیم تا این شرکت‌ها با مشکلاتشان مقابله کنند، این است که منابع داخلی کفاف هزینه این شرکت‌ها را نخواهد داد، بنابراین باید تمرکز کنیم تا این شرکت‌ها به شرکت‌های متوسط و سپس به شرکت‌های بزرگ تبدیل شوند.

چالش‌های صادرات محصولات کشاورزی

طبق گزارشاتی که ارائه شده است در 5 ماه نخست سال 1402 در مجموع 2 میلیون و 169 هزار تن محصولات کشاورزی به ارزش 1 میلیارد و 62 میلیون دلار به کشورهای دیگر صادر شده است، چالش‌هایی که صادرات محصولات کشاورزی با آن سر و کار دارند را در ادامه نام برده‌ایم:

• • تهاتر ارزی
  • نوسانات ارزی
  • افزایش هزینه‌های اولیه
  • هزینه‌های تحمیلی ترانزیت کالا

نتیجه گیری

انواع موانع حقوقی صادرات و راهکارهای توسعه موجب می‌شود تا درصد صادرات انجام شده در یک کشور کاهش یابد و اقتصاد کشور متزلزل شود، برای افزایش و توسعه صادرات باید راهکارهای مناسب را بیابیم و در مسیر آن‌ها قدم برداریم تا بتوانیم صادرات و واردات را افزایش دهیم.

در مقاله ای که خواندید در خصوص بیشترین تعاملات تجاری ایران و موانع حقوقی صادرات صحبت کردیم و دانستیم که در زمان صادرات کالاها با چه چالش ها و مشکلاتی رو به رو هستیم و همچنین راهکاری حل آن ها را نیز بیان کردیم، در انتها اگر سوالی دارید در قسمت دیدگاه برایمان بنویسید.