استانداردهای حسابرسی چیست؟

استانداردهای حسابرسی هر یک چه مفهوم و کاربردی دارند؟ برای جلوگیری از هرج و مرج و جلوگیری از بهم ریختگی نرم افزار حسابداری و همچنین تخلفات در انجام هر کار و مدیریت هر حرفه، قوانین به خصوصی وجود دارد که رعایت آن‌ها باعث پیشرفت بیشتر در آن حرفه خواهد شد و همچنین می‌توان مشکلات را آسان‌تر پشت سر گذاشت.

قواعد و استاندارد حسابرسی نیز از آن دسته از قوانین هستند که متناسب با تغییر و تحولات موجود در علم اقتصاد و پیشرفت‌ها در زمینه حسابداری، وضع شده‌اند. مسائل در این حوزه پیچیدگی‌های خاصی دارند و برای رو به رو شدن با آن‌ها، وجود چارچوبی از قوانین الزامی است.

حسابرسی چیست؟

حسابرسی یک فرآیند منظم و سیستماتیک، برای جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرف و مستقل شواهد درباره ادعاهای مدیریت در خصوص فعالیت‌ها و رویدادهای اقتصادی است.

این فرآیند به منظور تعیین درجه انطباق بین ادعاها با معیارهای از پیش تعیین شده و ارائه گزارش نتایج به افراد (استفاده کنندگان) می‌باشد، حسابرسی‌های سازمانی به دو روش حسابرسی داخلی و خارجی انجام‌پذیر هستند.

حسابرسی داخلی با برنامه‌ریزی منظم در طیف گسترده‌ای از صنایع ضروری صورت می‌گیرد، به عبارتی با استفاده از حسابرسی داخلی، صاحبان مشاغل می‌توانند مشکلات و چالش‌های در جریان کار را قبل از دشواری و بحران شناسایی کنند.

حسابرسی خارجی با انتصاب یا استخدام یک حسابرس مستقل از خارج شرکت شروع می‌شود؛ به طور کلی سهام‌داران یک حسابرس را در مجمع عمومی سالیانه انتخاب می‌کنند.

انواع حسابرسی

حسابرسی براساس پارامترهایی مثل ماهیت، زمان، شیوه رسیدگی، سیستم انبارداری و اهداف به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که در تصویر زیر انواع حسابرسی را نام برده ایم.

انواع حسابرسی که در ایران وجود دارد

اهداف حسابرسی

می‌توان گفت مهم‌ترین هدف و کارکرد حسابرسی اظهارنظر برای اعتبار بخشیدن به صورت‌های مالی است، همچنین خلاصه‌ای از سایر اهداف حسابرسي را به صورت زیر می‌توان نام برد:

• • بررسی اعتبار داده‌ها
  • بررسی کامل و کافی بودن اطلاعات و داده‌ها
  • بررسی درستی محاسبات و جمع بندی‌های کامل
  • بررسی مالکیت و تعهدات واحد تجاری
  • ارزشیابی یا صحت درستی روش‌های حسابداری
  • اطمینان از طبقه بندی و افشای صحیح اطلاعات در صورت‌های مالی

حسابرسی صورت های مالی

کمی قبل‌تر با انواع حسابرسی آشنا شدیم و دانستیم که یکی از آن‌ها حسابرسی صورت‌های مالی می‌باشد، این نوع از حسابرسی موضوع اصلی اصول و استانداردهای حسابرسی است. حسابرسان، در حسابرسی صورت‌های مالی به بررسی اطلاعات مالی و سیاست‌های کنترل داخلی شرکت می‌پردازند.

حسابرسان همچنین از طریق حسابرسی صورت‌های مالی از طبقه بندی درست مواردی مثل صورت‌های مالی، ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان‌های نقدی، پاورقی و یادداشت‌ها اطمینان لازم را کسب می‌کنند.

روش ارائه گزارش حسابرسی

گزارش‌های حسابرسی، سیستم مدیریت فرآیند کسب و کار مورد بررسی قرار می‌دهند و طبق اصول و قواعد مشخصی ارائه می‌شوند. روش ارائه گزارش حسابرسی به شرح و ترتیب موارد زیر می‌باشد:

• • تعیین عنوان گزارش
  • آوردن مقدمه شامل اطلاعات مختصر راجع به گزارش
  • گزارش در خصوص شرح وظایف هیئت مدیران درباره صورت‌های مالی
  • توضیح کامل مسئولیت‌های حسابرس
  • شرح مبانی اظهار نظر شامل اظهار نظرهای مشروط، مردود، مقبول
  • صحبت راجع به سایر قسمت‌های توضیحی گزارش
  • ارائه گزارش در رابطه با مقررات قانونی و استانداردهای حسابرسی
  • بحث در خصوص وظایف مربوط به بازرس قانونی
  • درج تاریخ حسابرسی در پایان گزارش
  • امضا کردن گزارش حسابرسی توسط تمامی شرکا

حسابرس کیست؟

امروزه بسیاری از مردم حسابدار و حسابرس را به اشتباه یک فرد می‌دانند، حسابدار وظیفه ثبت اطلاعات و تراکنشات مالی، حساب و ثبت مالیات کسب و کارها را بر عهده دارد، همچنین با نرم افزار بازرگانی حسابداران باید بتوانند پس از هر فروش بهای تمام شده کالای فروش رفته را نیز محاسبه نماید.

در حالی که وظیفه حسابرس کنترل و رسیدگی به حساب‌ها و امور مالی کسب و کارها است و بر کار حسابدار نظارت می‌کند، همچنین حسابرس در عملیات ثبت اطلاعات مالی و ثبت حقوق و دستمزد دخالتی ندارد؛ در واقع وظیفه حسابرس کنترل درستی یا نادرستی ثبت اطلاعات بر اساس قوانین مقرراتی تعیین ‌شده‌ است.

به عبارتی حسابرس یک شخص حقیقی یا حقوقی است که اسناد مالی و حسابداری را بررسی می‌کند و صحت اسناد را با اصول حسابداری و استاندارهای حسابرسی انطباق می‌دهد، سپس گزارشی مبنا بر رعایت اصول و روش‌های لازم را به مسئول مربوطه (معمولاً مدیریت یا سهامداران سازمان) تحویل می‌دهد.

مسئولیت حسابرس

بعد از آشنایی با حسابرس، در این بخش می‌خواهیم بدانیم مسئولیت حسابرس چیست و چه وظایف مهم کاری دارد. وظایف و مسئولیت‌های یک حسابرس به شرح موارد زیر می‌باشد:

• • شناسایی مشخصات و ویژگی‌های کسب و کار به منظور افزایش کیفیت در رسیدگی
  • برقراری ارتباط کاری مطلوب با مشتریان برای تعامل بهتر در دریافت اطلاعات و گزارش‌های مورد نیاز
  • بررسی حساب‌های شرکت برای تطبیق آن‌ها با قوانین و مقررات و اطمینان از صحت و درستی آن‌ها
  • جمع آوری و تحلیل آمار و ارقام
  • ارائه پیشنهادات سازنده برای پیشرفت و توسعه و جلوگیری از هر گونه سوء استفاده
  • ارزیابی سیستم‌های گزارش مالی برای اطمینان از درستی عملکرد آن‌ها
  • اشراف و آگاهی حسابرس به اصول حسابداری
  • امین و مورد اعتماد بودن

کاربرگ حسابرسی

ابزار کار حرفه حسابرسی، کاربرگ حسابرسی می‌باشد که حسابرسان در این مستند، آزمون‌های انجام شده، روش‌های به کار رفته، اطلاعات جمع آوری شده و در نهایت نتایج به دست آمده خود را ارائه می‌دهند.

کاربرگ حسابرسی باید شامل تمامی اطلاعات مربوط به اظهار نظر درباره مطلوبیت ارائه صورت‌های مالی باشد که به شکل ثبت اطلاعات روی کاغذ، فیلم، ضبط الکترونیکی یا دیگر ابزارهای مشابه است.

این کاربرگ اشکال مختلفی دارد که برخی از آن‌ها به شکل مغایرت بانکی، تجزیه و تحلیل حساب دفاتر کل و صورت جلسه‌های هیئت مدیره و چارت‌های سازمانی می‌باشند، در نتیجه کاربرگ‌های حسابرسی باید دارای اظهارات حسابرس باشند که صورت‌های مالی را گزارش می‌کنند.

تفاوت کاربرگ حسابرسی با کاربرگ حسابداری

تفاوت کاربرگ حسابداری و حسابرسی در این است که کاربرگ حسابداری در انتهای دوره مالی توسط حسابداران تهیه شده و سبب پیش‌گیری از بروز خطا در محاسبات خواهد شد، در حالی که کاربرگ حسابرسی پس از مشاهده و بررسی صورت‌های مالی تهیه می‌شود.

کاربرگ حسابرسی، توسط حسابرس برای نشان دادن مراحل حسابرسی سازمان، تهیه خواهد شد؛ حسابرس این فرم را به مدیر خود ارائه می‌دهد تا نشان دهد که نتایج را از چه طریق و راه‌هایی به دست آورده است.

استانداردهای حسابرسی چیست؟

استانداردهای حسابرسی در ایران رهنمودهای کلی هستند که حسابرسان را در انجام مسئولیت‌های حرفه‌ای در حسابرسی صورت‌های مالی یاری می‌کنند، این استانداردها شامل توجه به برخی موارد حرفه‌ای مثل صلاحیت، استقلال و الزامات گزارشگری شواهد است.

استانداردهای حسابرسی توسط سازمان حسابرسی منتشر شده و رعایت آن‌ها در حسابرسی صورت‌های مالی، الزامی است. به بیان خلاصه استانداردهای حسابرسی دارای بخش‌های مختلفی می‌باشد که در تصویر زیر به آن‌ها اشاره نموده‌ایم.

بخش‌های مختلف استاندارد حسابرسی

پیش نویس تدوین شده استانداردهای حسابرسی توسط کمیته تدوین استاندارد حسابرسی، به کمیته فنی سازمان حسابرسی ارائه شده و پس از تصویب کمیته فنی، به تصویب مجمع عمومی سازمان حسابرسی می‌رسد.

اهداف استانداردهای حسابرسی چیست؟

استانداردهای حسابرسی برای رسیدن به اهداف مختلفی وضع شده‌اند که در این بخش به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. به طور کلی استاندارد حسابرسی 4 هدف را دنبال می‌کند که شامل موارد زیر می‌باشد:

• 1. یکسان کردن صورت‌های مالی
  2. افشای صحیح اطلاعات
  3. ارائه شیوه‌هایی برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها
  4. انتشار خط مشی‌های حسابداری برای عموم مردم

انواع استانداردهای حسابرسی

استانداردها در حسابرسی نیز دارای انواع مختلفی می‌باشند که قصد داریم آن‌ها را معرفی نماییم. انواع استانداردهای حسابرسی شامل موارد زیر می‌باشد:

• • استانداردهای حسابرسی عمومی: این استانداردها شامل صلاحیت و آموزش فنی، حفظ استقلال و اعمال مراقبت‌های حرفه‌ای است.
  • استانداردهای حسابرسی عملیاتی: این نوع از استانداردهای حسابرسی به عملکرد توجه دارد و مواردی مثل برنامه‌ریزی مناسب، کسب شواهد کافی و قابل اطمینان را در بر می‌گیرد.
  • استانداردهای حسابرسی گزارشگری: استانداردهای گزارشگری به تعیین موارد عدم رعایت، کفایت افشای اطلاعاتی در صورت‌های مالی و به طور کلی اظهارنظر درباره کلیت صورت‌های مالی و یا عدم اظهار نظر می‌پردازد.

انطباق صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری

انطباق صورت‌های مالی با استانداردهای حسابداری به این معناست که حسابدار در تهیه گزارش‌های مالی باید طبق اصول حسابداری و نمونه کدینگ حسابداری پیش برود. 11 اصل درباره تهیه صورت‌های مالی مثل اصل قوام، اصل هزینه، اصل نهاد اقتصادی، اصل افشای کامل وجود دارد.

تفاوت استانداردهای حسابداری با استانداردهای حسابرسی چیست؟

قبل‌تر اشاره کردیم که اکثر مردم حسابداری و حسابرسی را با هم اشتباه می‌گیرند، این اشتباه در خصوص استانداردهای این دو نیز مشهود است، در صورتی که از لحاظ تعداد، عنوان و کاربردها کاملاً با هم متفاوتند.

متن استانداردهای سازمان حسابرسی، حسابداری و همچنین سایر اطلاعات مفید و کتاب‌های منتشر شده در وب سایت این سازمان در دسترس می‌باشند.

حسابرسی در ایران

در قانون تجارت مصوب سال 1311 برای اولین بار در قوانین ایران، به موضوع حسابرسی اشاره شد که طی آن باید مجمع عمومی هر شرکت سهامی یک یا چند بازرس (مفتش) را از بین صاحبان سهام یا خارج از آن انتخاب کنند تا به حساب‌ها و اسناد و مدارک شرکت رسیدگی کند.

و همچنین گزارشی درباره اوضاع عمومی شرکت و صورت‌های مالی (که مدیریت تهیه می‌کرد) به مجمع عمومی صاحبان سهام در سال بعد بدهند، اما انجام حسابرسی در معنای متعارف آن توسط بازرسان در کار نبود.

پس از انقلاب سه موسسه حسابرسی در بخش عمومی ایران تشکیل شد و در سال 1362 این سه موسسه به همراه شرکت سهامی حسابرسی در هم ادغام شده و سازمان حسابرسی تشکیل شد.

امروزه استانداردهای حسابرسی سازمان چارچوب و مقررات لازم حسابرسی در ایران را ارائه می‌دهند و تدوین آن‌ها مهم‌ترین وظیفه این سازمان است، خدمات حسابرسی و بازرسی قانونی، خدمات مالی و مشاوره‌ای، آموزش، تحقیقات و انتشارات از دیگر موارد و وظایف حسابرسی در ایران هستند.

استانداردهای حسابرسی در ایران

در ادامه مقاله می‌خواهیم لیستی از استانداردهای حسابرسی در ایران را شرح دهیم، تا بدانید هر استاندارد در چه خصوصی بیان شده است. استانداردهای حسابرسی شامل موارد جدول می‌باشند:

دانلود استانداردهای حسابرسی ایران 1403

برای دسترسی به استانداردهای حسابرسی ایران می‌توانید به سایت سازمان حسابرسی مراجعه کرده و فایل مربوط به هر استاندارد را دریافت کنید. در انتهای همین مقاله لینک دانلود استانداردها را برایتان بارگذاری کرده‌ایم.

اهمیت تطابق با استانداردهای حسابرسی

می‌توان گفت دلیل اصلی وجود حرفه حسابرسی اعتباردهی و کسب اعتماد سهامداران است، بنابراین شرکتی که در گزارشات حسابرسی مطابق با استانداردهای حسابرسی در ایران عمل کرده باشد، اعتبار بیشتری نزد عموم دارد و در نهایت به سود و پیشرفت بیشتری می‌رسد، زیرا تقلب نیز در چنین شرکتی وجود نخواهد داشت.

علاوه بر این، بحث رعایت استانداردهای حسابرسی بین المللی نیز در کشورهای پیشرفته بیشتر از قبل به چشم می‌خورد؛ زیرا از این طریق به خلاصه نکات مهم استانداردهای کشورهای مختلف و قوانین مالیاتی آن‌ها می‌توان دست یافت و از قالبی یکسان و پذیرفته شده در سطح جهان پیروی کرد.

اشتباهات در حسابرسی

اگر مراقبت حرفه‌ای در امور حسابرسی نباشد، می‌تواند منجر به تخلف و اشتباهات در حسابرسی شود. اشتباهات در حسابرسی انواع مختلفی دارند که در تصویر زیر آن‌ها را نام برده‌ایم.

اشتباهاتی که در حسابرسی ممکن است رخ دهد

نتیجه گیری

استانداردهای حسابرسی رهنمودهای کلی هستند که حسابرسان را در انجام مسئولیت‌های حرفه‌ای در حسابرسی صورت‌های مالی یاری می‌کنند، این استانداردها شامل توجه به برخی موارد حرفه‌ای مثل صلاحیت، استقلال و الزامات گزارشگری شواهد است.

در مقاله‌ای که به اتمام رسید، تلاش کردیم تا بتوانیم موارد مهم و ضروری استانداردها را برایتان بازگو کنیم تا راهنمایی باشیم برای دانش بیشتر شما، اگر سوالی در خصوص استانداردها دارید که پاسخ آن را در مقاله نیافتید در قسمت دیدگاه برایمان بنویسید. پس از این مطلب می‌توانید فایل استانداردها را به صورت یکجا دانلود و مطالعه کنید.